«ثبت آنی معاملات»، به صورتی که الان ارائه می‌شود – مانند برخی تغییرات سال‌های اخیر در زمینه نحوه پرداخت وجوه به دفاتر و… – ورود بدون مرز و خدشه به حیطه صلاحیت قانونی دفاتر اسناد رسمی‌محسوب می‌شود.«سند نویسی» ، که در سایه تسلط نسبی به قوانین و مقررات متعدد حقوقی و تجربه میسر می‌شود، از دیر باز تخصص و هنر دفاتر اسناد رسمی‌و نقطه اتکای افکار عمومی‌در تنظیم روابط حقوقی، مالی بوده است. محدودیت در استفاده از فنون متعدد حقوقی و نگارشی و ملزومات آن، در کتابت و سند نویسی، مشخصه بارز سامانه ثبت آنی معاملات است که در استفاده از آن، سند نویسی با مفهوم فوق جایگاهی ندارد و بیشتر اپراتوری (کاربری) رایانه مد نظر است! و سردفتر عملا حوزه فعالیت خود را فرمایشی و آمرانه و بعضا در تضاد با مقررات می‌بیند. به نظرم باید این امکان بررسی می‌شد که آیا استفاده بهینه از فناوری نوین و فضای مجازی (که مورد تایید همگان است)، در کنار قابلیت‌های فنی و حقوقی دفاتر و با جلب نظر سردفتران و حفظ حریم و صلاحیت‌های آنان، ممکن نبود؟
یوسف خمسه *
آنچه در روزهای اخیر بر«ثبت آنی معاملات» می‌گذرد و ناکار آمدی آن اعتراض مجامع حقوقی، سردفتری را موجب شده، حاوی نکات مهمی‌است که متاسفانه جای خالی نقد و بررسی کارشناسانه آن به‌وضوح دیده می‌شود.اختلال سامانه ثبت آنی معاملات در هفته آغازین اجرای آن که باعث تضییع حقوق شهروندان و ورود ضررو زیان بسیار ی به آنان و بالاخص به مجریان طرح ( دفاتر اسناد رسمی) شد، یک روی اتفاقات اخیر است و همانگونه که در یادداشت قبل به عرض رساندم موجی از اعتراضات و عدم رضایت شهروندان و نیز احساس عدم امنیت شغلی کارکنان دفاتر اسناد رسمی‌را به همراه داشته است. نبود نظارت مطلوب و کارشناسی بی‌طرفانه ، مسیر منفعت طلبی و قلب واقعیت تنظیم اسناد رسمی‌را برای عده ای فراهم کرده است.اما روی دیگر مطلب، بحث و بررسی مطابقت «ثبت آنی معاملات » و دستورالعمل‌های آن با برخی قوانین و مقررات حقوقی، ثبتی موجود و رفع مغایرت‌های موجود است که بررسی کامل و جامع آن در این یادداشت میسر نیست. مختصر اشاره اینکه سردفتران، با استناد سوگندی که یاد می‌کنند و با عنایت به آیه شریفه قرآن کریم، «کاتب بالعدل» نام گرفته اند و در پیشینه اجتماعی و فقهی و حقوقی آنان مهم‌ترین عنوان، هدایت کارشناسانه خواست و اراده آزاد افراد جامعه و تبدیل و تعدیل آن در مسیر مقررات شرعی و حقوقی و نهایتا تنظیم صحیح و عادلانه این روابط در قالب اسناد رسمی‌است. این ویژگی منحصربه‌فرد شغل سردفتران است.لذا مسئولیت‌های متعددی را در اجرای وظایف و اختیارات خود متحمل می‌شوند.
«ثبت آنی معاملات»، به صورتی که الان ارائه می‌شود – مانند برخی تغییرات سال‌های اخیر در زمینه نحوه پرداخت وجوه به دفاتر و… – ورود بدون مرز و خدشه به حیطه صلاحیت قانونی دفاتر اسناد رسمی‌محسوب می‌شود.«سند نویسی» ، که در سایه تسلط نسبی به قوانین و مقررات متعدد حقوقی و تجربه میسر می‌شود، از دیر باز تخصص و هنر دفاتر اسناد رسمی‌و نقطه اتکای افکار عمومی‌در تنظیم روابط حقوقی، مالی بوده است. محدودیت در استفاده از فنون متعدد حقوقی و نگارشی و ملزومات آن، در کتابت و سند نویسی، مشخصه بارز سامانه ثبت آنی معاملات است که در استفاده از آن، سند نویسی با مفهوم فوق جایگاهی ندارد و بیشتر اپراتوری (کاربری) رایانه مد نظر است! و سردفتر عملا حوزه فعالیت خود را فرمایشی و آمرانه و بعضا در تضاد با مقررات می‌بیند. به نظرم باید این امکان بررسی می‌شد که آیا استفاده بهینه از فناوری نوین و فضای مجازی (که مورد تایید همگان است)، در کنار قابلیت‌های فنی و حقوقی دفاتر و با جلب نظر سردفتران و حفظ حریم و صلاحیت‌های آنان، ممکن نبود؟ و آیا تکالیفی که در اجرای طرح‌های نوین وجود دارد همگی – مطابق مقررات – متوجه دفاتر اسناد رسمی‌است ؟ و سرمایه‌های عظیم فنی وحقوقی و انسانی موجود در دفاتر اسناد رسمی، به چه میزان از ثبت آنی بهره خواهند برد؟
و دیگر اینکه، بی‌انصافی‌است دفاتر اسناد رسمی‌همه مشکلات را ناشی از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ببینند. این سازمان در حوزه عملیاتی در سال‌های اخیر بسیار موفق عمل کرده و بخش قابل توجهی از ناکامی‌ها‌ی موجود به عدم پویایی فنی و حقوقی برخی از دفاتر اسناد رسمی‌و نیز عدم پایبندی به فعالیت‌های صنفی و عافیت‌طلبی برخی مجامع و کانون‌های سردفتری ، بر می‌گردد. اطلاعیه کانون سردفتران و دفتریاران در روز دوم مهرماه– که بیشتر رنجنامه ای دیر هنگام است تا اطلاعیه! – به‌خوبی نمایانگر این است که در تعامل با نهاد‌های مربوط و حسن‌نظر سازمان ثبت، آن‌گونه که شایسته است عمل نشده و نیز از ظرفیت‌های موجود، در بهبود عملکرد و جایگاه قانونی ثبت آنی، بهره کامل نبرده‌اند. جامعه حقوقی کشور دفاع ممتاز وکلای شریف دادگستری و کانون‌های مرتبط را در بحث لایحه جامع وکالت و حفظ استقلال کانون وکلای دادگستری از یاد نبرده، و دفاتر اسناد رسمی‌وکانون سردفتران و دفتریاران و جوامع سردفتری باید در فضایی مثبت و سازنده به نقد و بررسی کارشناسانه امر، اهتمام بیشتری نشان دهند. معتقدم باید تعاملات دوجانبه میان سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و کارشناسان و سردفتران منتخب استان‌ها – در جهت شفافیت جایگاه ثبت آنی و اصلاح کارشناسی امور- افزایش یابد و صد البته این میسر نخواهد بود مگر با لحاظ قانون و حفظ کرامت افراد و در نتیجه احترام به خواست شهروندان.
* کارشناس حقوق
4 comments
Skip to comment form ↓
صولت یاوری
۱۳۹۲/۰۹/۲۸ - ۲:۴۵ ق.ظ (UTC 3.5) Link to this comment
باسلام برهمکارگرامی
دوست عزیزضمن ابرازخوشحالی ازاینکه نقدونظری بصورت کلی درمورد ثبت آنی نوشتید. اما همکارگرامی ازلزوم نقدوبررسی ثبت آنی ومشکلات آن نوشته اید . وگاه نیزتقصیر رامتوجه سران دفاتر وعافیت طلبی برخی ونیزقصورکانون برشمرده اید ومدعی شده اید که سازمان ثبت درزمینه اموراجرائی موفق عمل کرده است . لذابنده به عنوان خواننده متوجه نشدم بالاخره درتحمیل واجرای ثبت آنی وبروزمشکلاتی که برشمردید چه کسی وچرا وبا کدام نظریات کارشناسی مقصراست . واما درمورد نقدوبررسی کارشناسی سامانه ثبت آنی باید خاطرنشان کنم که دراصفهان بنده وهمکاران عزیزم حتی قبل ازرونمائی ازسامانه ، به صورت مشروح ومستند طی نامه هائی که رونوشت آن به کلیه جوامع وکانونهای استانی ارسال شده است ، مشکلات محتمل اجرای یک برنامه یکسان درسطح کشور راگوشزد کرده وراهکارهای اجرائی را نشان دادیم . وبعدازشروع ثبت آنی نیز درچندین نوبت وبا روزها وساعتها کاروتلاش وتنظیم اسناد مختلف درسامانه اشکالات ساختاری اعم ازشکلی وماهوی وحقوقی سامانه را به سازمان ثبت ومقامات مربوط بصورت مکتوب اعلام وحتی درسایت کانون اصفهان منتشرکردیم وبسیاری ازهمکارن ووبلاگ نویسان کاملا درجریان امرقراردارند. علاوه براین ها مشکلات مختلف وایرادات متعدددیگری رانیزدرسامانه به ثبت رساندیم ولی متاسفانه گوش شنوائی نیست . موید تمامی این ادعاها گزارش اخیر مرکزپزوهش های مجلس درمورد چالش های اجرای ثبت آنی است که توجه شما رابه صفحات ۱۵ تا۲۵ گزارش درخصوص اشکالات فنی وساختاری سامانه جلب می نمایم که عینا ازنقدوبررسی های نوشته شده با قلم این حقیر رونویسی شده است . علاوه براینها سایرهمکاران درسطح کشور کم وبیش اقدامات مشابهی انجام داده اند ولی متاسفانه بدلیل عدم نظارت سران دفاتر متخصص درروند تهیه وتدوین برنامه ونیز اصلاح آن ، متاسفانه روند اصلاحات خیلی کند انجام می شود واشکالات فراترازحد تصوراست . ما بالغ برسیصد مورد اشکال تاکنون به سازمان منعکس کرده ایم . لذا بهتراست ازحیث نقدوبررسی سامانه ازکلی گوئی پیرهیزکرده وبه صورت مشخص ومصداقی با ارائه راهکارهای مشخص اقدام فرمایید . باتشکر وتجدید احترام – صولت یاوری
Admin
۱۳۹۲/۰۹/۲۸ - ۳:۲۸ ق.ظ (UTC 3.5) Link to this comment
عرض سلام و ادب خدمت همکار گرامی و بزرگوار . در این سایت گاهی سعی شده نظرات مختلف منعکس گردد. قصد دفاع یا مخالفت با کسی نبود الا آن که همه جا قصد اعتلای جایگاه سردفتری و دفاع از حقوق دفاتر وسران دفاتر بوده است ولی اذعان می کنم که کار حرفه ای و منظم انجام نداده ام و علت آن هم دست تنهائی بوده است و این که اساس این سایت برای ششم دیماه سال گذشته و روز سردفتر بوده است . بنده اگر بتوانم از درج و انتشار مقالات و نوشته های علمی و صنفی بر اساس قوانین و مقررات در این سایت اقدام کرده و بسیار هم خوشحال و متشکر خواهم بود .
صولت یاوری
۱۳۹۳/۰۱/۱۳ - ۷:۱۲ ب.ظ (UTC 3.5) Link to this comment
باسلام برهمکارعزیز
لطفا اشکالات ثبت آنی را سایت کانون اصفهان ملاحظه ونظرات پیشنهادی خود راذیل آن مرقوم فرمایید.
صولت یاوری
۱۳۹۳/۰۱/۱۳ - ۷:۱۳ ب.ظ (UTC 3.5) Link to this comment
باسلام برهمکارعزیز
لطفا با مراجعه به سایت کانون اصفهان نظرات اصلاحی وپیشنهادی خودرا ذیل اشکالات ساختاری وحقوقی سامانه اعلام فرمایید
باتشکرواحترام